Bilge

Nuri Bilge Ceylan, amansız takipçisi olduğum, sanatıyla beni çevrelemiş yönetmenlerden biridir. Kötü işi konduramam kendisine. Bir gün kötü bir iş gelecek diye korkarım, ama gelmez. İklimler, diğer filmlerine kıyasla "daha az" sevdiğim bir filmi oldu, hepsi o kadar. Usta, benim gözümde her yeni filmiyle büyülü dünyasını beğeni atmosferimin bir üst tabakasına taşımayı başardı.

Ceylan'ın stilinin herkese gitmeyeceğini biliyorum. Filmleri biraz kitap okumaya, biraz tablo bakmaya benzer. Ama bu tarzın, bana sorarsanız en güzel yanı da karakter çözümlemeleri için harika ipuçlarıyla dolu psikolojik çözümlemeleri yapmaktır. Karakterlere asla 'film için yazılmış' diyemezsiniz. Sanki sinemadan çıkınca Şişli Etfal'in köşedeki simitçinin önünde toslaşacakmışsınız kadar gerçektirler.

Bu karakterleri bu kadar kanlı canlı kılan, kuşkusuz Bilge'nin harika gözlemleri kadar yazdığı nefis diyaloglar. Daha doğrusu, Nuri Bilge'nin diyalog yazdığını da düşünmüyorum. Sadece neler söyleyeceğini anlatıyor bence oyuncularına. Onlar da uyguluyor. Çünkü yazılmış bir diyalog, bu kadar iyi olmadı sinema tarihi boyunca. Hiç olmadı. Ya da şöyle diyeyim: Ben bu kadar gerçekçi diyalogları olan başka sinemacı görmedim.

Son filmi Bir Zamanlar Anadolu'da, harika bir iş. Ama diğer filmlerinden ayrılan iki yönü var. Birincisi, Nuri Bilge filmlerinde görmediğimiz kadar uzun olması (157 dakika). İkincisi de - belki de uzun olmasıyla bağlantılı - yine daha önce hiç tanık olmadığımız kadar "kahkaha karesi" barındırması.

Film, estetize ve pastel tonların (özellikle bir buçuk saate yakın gece bölümünde) ağırlıkta olduğu eşsiz Nuri Bilge planlarıyla dolu. Ama hikaye (Öküz Hıncal'ın beyni almamış olabilir, onun sorunu) yine gayet çarpıcı ve ilerledikçe kişilik analizleri ve yan hikayelerle zenginleşiyor. Üç Maymun'da ve Uzak'ta sıkça vurguladığı 'iki yüzlü ve sinik' insan tipini, Orta Anadolu'nun mâlum kaba-saba bozkır insanıyla yoğuruyor bu kez akıllarda. Ortaya da enfes karakterler çıkıyor.

Muhtar'ı oynayan filmin ortak senaristi Ercan Kesal, artık usta bir jön diye tarif edebileceğimiz Taner Birsel, usta oyuncu Yılmaz Erdoğan ve de Ahmet Mümtaz Taylan, gerçekten akıllara kazınan performanslar çıkarmışlar filmde.

Bir Zamanlar Anadolu'da / Yön: Nuri Bilge Ceylan
Film notum: 10 üzerinden 9.